Baza tłumaczy

Elżbieta Janota Członkini zwyczajna     Pokaż dane kontaktowe

Języki źródłowe

angielski, francuski

Języki docelowe

polski

Specjalizacje

historia, komiks, literatura dziecięca i młodzieżowa, literatura faktu, literatura popularnonaukowa, literatura piękna, proza, psychologia

Biogram

Studiowała języki stosowane: francuski i angielski na Uniwersytecie Śląskim, dyplom magisterski z zakresu literatury angielskiej uzyskała na Royal Holloway University of London. Zajmuje się przede wszystkim przekładem beletrystyki i literatury faktu, a także literatury dziecięcej oraz komiksów.

Tłumaczka m.in. Mai Angelou, Grégoire’a Bouilliera, Celeste Ng, Camille Laurens, Maxime’a Chattama, Geraldine Brooks. Za przekład Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak Mai Angelou otrzymała nagrodę Vivelo Book Awards 2023.

Wraz z Pauliną Rzymanek nagrywa autorski podcast literacki Już tłumaczę, prowadzi spotkania autorskie, organizuje wydarzenia literacko-kulturalne, takie jak warsztaty tłumaczeniowe i pisarskie, wykłady oraz kluby dyskusyjne.

W czasie wolnym czyta i trenuje taniec irlandzki. Pochodzi z Katowic, mieszka w Rybniku.

Wybrane przekłady

Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak, Maya Angelou

Nowe wydanie epokowej autobiografii.

„Miałam osiem lat i byłam dorosła” – pisze Maya Angelou. Wychowywała się w miasteczku na południu Stanów, w dzielnicy zamieszkałej przez czarnoskórych. Trudne lata dorastania spędziła u matki w Kalifornii. To tam spotkały ją traumatyczne doświadczenia, które odcisnęły się bolesnym piętnem na jej życiu i sprawiły, że na pięć lat przestała mówić.
Została mamą w wieku siedemnastu lat i dopiero w 1959 roku zdecydowała się skupić na pisaniu. „Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak”, pierwsza autobiograficzna książka Angelou, przyniosła jej międzynarodową sławę i przez dwa lata nie schodziła z listy bestsellerów „New York Timesa”.

Kanoniczna autobiografia czarnego feminizmu w odnawiającym język przekładzie. Dorastanie w świecie segregacji rasowej, kryzysu ekonomicznego, strachu dzieci przed porzuceniem, dorosłych przez linczem. Narodziny dumy i samoświadomości wbrew destrukcyjnej sile przemocy. Opowiadanie przeszłości przez filtr detali i metafor. Nieoczywiste, ratunkowe plamy czułości i międzyludzkich sojuszy. Ta książka opowiada indywidualny los, a zarazem reprezentuje pokolenie, Amerykę, rasę, kobiecość, moc literatury

Inga Iwasiów

„Jej słowa mnie uczyły, zachęcały do działania i przywracały do zdrowia. Potrafiła być radosna i bezlitosna jednocześnie”.

Brené Brown, Z odwagą w nieznane

„Opowieść o dzieciństwie, dorastaniu, porzuceniu, seksualnej przemocy, latach milczenia i emancypacji, o szukaniu własnego miejsca na ziemi i szybkim – nie tylko poprzez macierzyństwo – wkroczeniu w dorosłość. To także lekcja historii, mistrzowsko skomponowana podróż przez Amerykę, w której czarni obywatele – z dumą, odwagą, nie bacząc na niebezpieczeństwa – podnieśli głowy i pięści, by wywalczyć w końcu należne im prawa oraz miejsce w społeczeństwie. Lektura pierwszej z siedmiu autobiografii mistrzyni słowa, którą o wygłoszenie wiersza podczas inauguracji swojej prezydentury w 1993 roku poprosił Bill Clinton, pomaga znaleźć najbardziej właściwe słowa do opisania Ameryki lat trzydziestych i czterdziestych. To możliwe również dzięki nowemu, uważnemu przekładowi Elżbiety Janoty”.

Michał Nogaś, „Gazeta Wyborcza”

„Portret genialnej pisarki, żarliwej przyjaciółki i naprawdę fenomenalnej kobiety”.

Barack Obama

„Maya Angelou konfrontuje się ze swoim życiem z tak poruszającą cudownością, tak świetlistą godnością”.

James Baldwin

Za przekład „Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak” Elżbieta Janota otrzymała Vivelo Book Awards 2023.

Serce nie ustaje, Grégoire Bouillier

Książka, którą polscy czytelnicy wskazali jako najlepszą powieść francuską 2022 roku (Polski Wybór Goncourtów 2022).

Kim była modelka słynnego domu mody Fath, która w wieku 64 lat popełniła w swoim paryskim mieszkaniu samobójstwo przez zagłodzenie, prowadząc przez 45 dni dziennik agonii? Jej zmumifikowane zwłoki odkryto dopiero 10 miesięcy później, w sierpniu 1985 roku.

Grégoire Bouillier podjął niezwykłą próbę ujawnienia pełnego tajemnic losu Marcelle Pichon w powieści, która jest imponującą podróżą w czasie i przestrzeni. Dokumentalistyka przeplata się tu z fikcją, hipotezy śledczych z grą wyobraźni narratora, wątek detektywistyczny z autobiograficznym i autotematycznym, a humor, ironia i spontaniczny język mówiony dopełniają czytelniczej uczty. Okazuje się, że nic w życiu nie jest zwyczajne i przypadkowe, a literatura ocala życie przed anonimowością i rutyną.

Powieść znalazła się w finałowej ósemce Nagrody Goncourtów 2022, zdobyła wyróżnienie Polski Wybór Goncourtów 2022, Prix André Malraux 2022 oraz Prix Honoré de Balzac 2023. Tygodnik „l’Obs” umieścił ją na liście najważniejszych tytułów 2022 roku.

Książka pod patronatem Festiwalu Conrada 2023.

Nasze zaginione serca, Celeste Ng

Najnowsza powieść autorki „Małych ognisk”.

Po straszliwym kryzysie ekonomicznym w USA powstaje represyjny system rządów, w ramach którego władze mogą przesiedlać dzieci dysydentów, szczególnie tych o azjatyckim pochodzeniu. Jednym z takich dzieci jest dwunastoletni Bird, który mieszka z ojcem, emerytowanym profesorem Harvardu zdegradowanym do pracy w bibliotece.
Bird za wszelką cenę chcę się dowiedzieć, co stało się z jego zaginioną trzy lata wcześniej matką, poetką chińskiego pochodzenia. Kiedy chłopak otrzymuje tajemniczy list z zaszyfrowanym rysunkiem, zostaje wciągnięty w jej poszukiwania. Zetknie się z zakazanymi ludowymi przypowieściami, wejdzie do podziemia działalności bibliotek i pozna historie dzieci zabranych rodzicom.
Jak to możliwe, że pozornie cywilizowana społeczność ignoruje jawną niesprawiedliwość? Co jest w stanie zrobić matka, aby ochronić swoje dziecko? „Nasze zaginione serca” to opowieść o świecie, w którym szukano winnych kryzysu, i o świecie, w którym ich znaleziono. Zawsze są przecież jacyś oni, jacyś inni, odzierani z godności, pozbawiani tożsamości.

Książka roku 2022 według: People, TIME Magazine, The Washington Post, USA Today, NPR, Los Angeles Times, Oprah Daily.

Zgromadźcie się w imię moje, Maya Angelou

Skończyła się druga wojna światowa, w kraju panuje optymizm i nadzieja na lepsze jutro. Młodziutka Maya próbuje znaleźć miejsce na świecie dla siebie i swojego małego synka. Zmienia prace, zmienia mężczyzn, w końcu próbuje wrócić do rodzinnego domu. Okazuje się jednak, że Stamps w stanie Arkansas przestało być jej bezpiecznym schronieniem, Angelou nie jest już jego częścią. Życie Mai przybiera dramatyczny obrót, a ona sama staje przed nowymi wyzwaniami i pokusami.
W „Zgromadźcie się w imię moje” Angelou kontynuuje opowieść o swoich losach, rozpoczętą w pierwszej części cyklu („Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak”). To przejmująca seria autobiograficzna, w której Maya Angelou oddaje zmagania i triumfy swojego pełnego pasji życia. Niezłomna godność, mądrość, humor i głębokie człowieczeństwo charakteryzują zarówno jej życiową drogę, jak i pisarstwo.

„Postać Angelou jako pisarki, kobiety, czarnej obywatelki wzmacnia się i pnie w górę”.
Kirkus Reviews

„Ta książka to klejnot. Obraz życia wielu czarnych Amerykanów pod koniec lat czterdziestych. Wnikliwa i słodko-gorzka”.
Chicago Tribune

„Bogata i wciągająca. Angelou opowiada historię tej nieustraszonej, lekkomyślnej, głupiutkiej dziewczyny bez ozdobników – nie potrzebuje ich”.
The New Yorker

Frontier, Guillaume Singelin

Ten komiks opowiada o codzienności ludzi żyjących w nowym świecie, gdzieś na rubieżach znanego wszechświata, w całkowitym oderwaniu od swojej kolebki. Ziemia dusi się z powodu wyeksploatowania ostatnich zasobów, ostatnią nadzieją ludzkości są niezbadane przestrzenie poza granicami Układu Słonecznego. Historię podboju kosmosu śledzimy przez pryzmat burzliwych losów trójki bohaterów: naukowczyni Ji-soo, najemniczki Caminy i górnika Alexa.

Rzadko trafia się takie połączenie – mądre i ambitne ekologiczne SF w zaskakującej, realistyczno-cartoonowej oprawie Guillaume’a Singelina – jednego z niekwestionowanych mistrzów współczesnego komiksu.

Powtórzenia, Claire Castillon

Alice ma 15 lat. Jej mama związuje się z najlepszym przyjacielem i informuje ją, że partner zamieszka z nimi. Nie zdaje sobie jednak sprawy, że mężczyzna, który jest przy niej każdego dnia, odkąd mąż zostawił ją dla innej kobiety, wykorzystuje seksualnie jej córkę, od kiedy ta skończyła 8 lat.

Powtórzenia są napisane z perspektywy ofiary – pogubionej w uczuciach wobec swojego oprawcy, kochającej go, a jednocześnie chcącej się przed nim uchronić.

Powieść, uhonorowana we Francji wieloma nagrodami (m.in. Prix Vendredi 2022, Prix Lu et Partagé 2023 – Nagroda Specjalna Jury, Prix T’aimes Lire 2023), mówi o sposobach, w jakie dorosły mężczyzna manipuluje dziewczynką, by ją wykorzystać seksualnie, o technikach stosowanych przez seksualnych drapieżników. O tym, jak ważne jest, by osoba nieletnia dysponowała narzędziami, które pozwolą jej rozpoznać zagrożenie i znaleźć pomoc.

Tę książkę czyta się ze ściśniętym gardłem. Choć jest adresowana do młodych dziewczyn i nastolatek, wszyscy powinni ją przeczytać, bez względu na płeć czy wiek.

Śpiewaj, tańcuj i wesel się, Maya Angelou

W trzecim tomie autobiografii Maya Angelou przenosi się w świat dorosłych. Stara się utrzymać siebie i syna, wykonując szereg dorywczych prac, radzi sobie z nieudanym małżeństwem z białym mężczyzną, śpiewa w jednym z najpopularniejszych klubów nocnych na wybrzeżu San Francisco. Wyrusza do Nowego Jorku, aby dołączyć do obsady „Porgy and Bess”. Koncertuje we Włoszech, Francji, Grecji, Jugosławii i Egipcie, występując dla dużej, entuzjastycznej publiczności. Ekscytację tłumi jednak dojmujące poczucie winy związane z porzuceniem syna.
Apoteoza życia i miłości, świętowanie człowieczeństwa i fascynująca saga, która poruszyła, zainspirowała i wzmocniła czytelników na całym świecie.

Za przekład „Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak”, pierwszej części siedmiotomowego autobiograficznego cyklu, Elżbieta Janota otrzymała Vivelo Book Awards 2023.

Dziewczynka, Camille Laurens

Powieść Dziewczynka Camille Laurens została wydana w ramach projektu Tandemy translatorskie dofinansowanego ze środków programu „Kreatywna Europa. Wsparcie obiegu literatury europejskiej”.

Autorka demaskuje w swojej książce świat przepełniony seksizmem i mizoginią, podkreślając znaczenie słów w kreowaniu rzeczywistości. „Jesteś histeryczna, przestań robić z siebie ofiarę, bądź miła, nie wiesz, o czym mówisz, weź to na siebie” — ta zinternalizowana przemoc formatuje kobiety, ogranicza je i rani. Bycie dziewczyną, posiadanie córki: jak to zrobić? Co przekazać? Laurens, mierząc się z tymi pytaniami, mistrzowsko opisuje zachodzące na przestrzeni lat zmiany społeczne we Francji.

Przy przekładzie Dziewczynki współpracowały ze sobą Elżbieta Janota (mentorka) i Karolina Sojka (mentee).

Odwiedź nas w Ameryce, Matthew Baker

Obywatele Plainfield w Teksasie zniechęceni tym, w którą stronę zmierza ich kraj, decydują się na secesję. Nie mogło się wydarzyć? Cóż, może jednak tak. Młody mężczyzna oświadcza rodzinie, że zamierza przejść tranzycję… z analogowego ciała do cyfrowego życia. Pewna kobieta porywa własne dziecko z rządowej placówki opiekuńczej, gdzie zgodnie z prawem zmuszona była je oddać. Inny bohater wraca do domu po dokonaniu poważnego przestępstwa, a w ramach kary jego pamięć zostaje całkowicie usunięta.

Pozornie abstrakcyjne problemy i satyryczny sposób pokazania rzeczywistości tworzą niezwykle wnikliwe i poruszające wyjaśnienie obecnych politycznych i społecznych kłopotów Stanów Zjednoczonych.

Gdy książka przenosi się z uniwersum do uniwersum, zmieniają się także gatunki: od komedii romantycznej do horroru, od westernu do dystopii, od erotyki po detektywistyczny noir. Te historie o równoległych wszechświatach, czytane razem, tworzą złożony portret współczesnych Stanów Zjednoczonych i odbicie tego, z czym dziś mierzy się ten kraj.

Elokwencja sardynki, Bill François

A gdyby tak wsadzić głowę pod wodę i nadstawić ucha? Śmieszna myśl? Niekoniecznie! Pogrążone w swoim „cichym świecie” ryby nie tylko mówią, ale też mają wiele do przekazania.

Z tej książki dowiesz się:

  • co można wyczytać z morskich zapachów,
  • po czym poznać, że ryby są zakochane, zestresowane albo głodne,
  • co kichaniem zdradzają przegrzebki,
  • dlaczego ryby miewają trudne dzieciństwo,
  • kto był pierwszy w Ameryce – dorsz czy Krzysztof Kolumb,

i wiele, wiele więcej!

Ta książka to skąpana w świetle fluorescencyjnych meduz podróż w głębiny nauki i mroki historii, gdzie legendy często okazują się mniej nieprawdopodobne niż zaskakująca rzeczywistość. Autor dzieli się z czytelnikami dwiema pasjami: uwielbieniem dla podwodnego świata i mocy słów, które na kartach tej książki splatają się w niesamowicie ekscytującą opowieść.

Supernormalsi. Trudne dzieciństwo i niezwykła historia odporności psychicznej, Meg Jay

Dlaczego niektóre dzieci świetnie sobie radzą z trudnościami? Co możemy powiedzieć o pozornie niezniszczalnych, niezwyciężonych młodych ludziach, którzy wydają się obdarzeni nadludzką zdolnością do adaptacji i odnoszenia sukcesów? Jak pokonać przeciwności losu, których doznaliśmy w dzieciństwie?

Przemoc rówieśnicza i domowa, utrata rodzica, zaburzenia i uzależnienia w rodzinie, wykorzystanie psychiczne, fizyczne lub seksualne. Badania dowodzą, że aż 75% osób przed 20. rokiem życia ma za sobą co najmniej jedno z tych doświadczeń. Bardzo wielu ciężko doświadczonych młodych ludzi nie jest w stanie się po nim podnieść, wielu się ich wstydzi. To nie oznacza jednak wyroku – dobre życie jest dostępne dla nas wszystkich. „Supernormalsi” to historie osób, które po dzieciństwie naznaczonym trudami i cierpieniem wspinają się na nieoczekiwane wyżyny.

Meg Jay, doświadczona psycholożka kliniczna, specjalistka od edukacji i autorka bestsellerów przygląda się osobom, którym udało się przetrwać trudne doświadczenia i dzięki niezwykłej odporności odnieść sukces w dorosłym życiu. „Supernormalsi” pokazują, na czym polega ich wyjątkowość. Autorka nie idealizuje jednak ich historii, lecz zwraca uwagę na trudności, z jakimi na co dzień muszą się zmagać, złożoność ich sytuacji, dając nam wgląd w to, jak przebiega proces przystosowania się do wyzwań, które stawia przed nami los.

Atlas historii świata, Christian Grataloup

Historia ludzkości z perspektywy XXI wieku.

Atlas historii świata, przygotowany na podstawie publikacji zamieszczanych w słynnym francuskim czasopiśmie „L’Histoire”, to 512 map wraz z komentarzami, które tworzą razem historię dziejów świata od początków ludzkości aż po dziś dzień. Dzięki odwołaniu do najnowszych wyników badań i przystępnemu sposobowi prezentacji to publikacja, która z pewnością spotka się z uznaniem szerokiego grona odbiorców.

Nareszcie pojawił się atlas historyczny dla współczesnego czytelnika! „Le Monde”

Niezastąpione narzędzie, dzięki któremu można zrozumieć historię świata.  „France Culture”

Atlas tłumaczony wraz z Jędrzejem Pawlickim.

Ptaki padały deszczem, Jocelyne Saucier

Zapadająca w pamięć refleksja nad przemijaniem i dążeniem do samookreślenia. Uhonorowana dziesiątkami nagród i doceniona przez krytyków z całego świata.

Tom i Charlie, mocno już posunięci w latach, postanowili wycofać się z normalnego życia. Żyją teraz w oddaleniu, w środku lasu, gdzie szukają prawdziwej wolności. Wszystko zmienia się, gdy pewnego lata przybywają do nich dwie kobiety.

Trylogia Fałszerze, Wywiadowcy, Producenci, Antoine Bello

To historia tajnej międzynarodowej organizacji znanej pod nazwą KFR (Konsorcjum Fałszowania Rzeczywistości), która z tajemniczych powodów zaciemnia prawdziwy obraz świata.

To historia młodego człowieka, który zostaje zatrudniony przez KFR i pewnego dnia odkrywa, że właściwie nie wie, dla kogo i w jakim celu pracuje…

To w pewien sposób historia naszego wieku…

To historia Sliva, agenta specjalnego KFR-u (Konsorcjum Fałszowania Rzeczywistości), który właśnie dowiedział się, dla kogo i po co pracuje. To również opowieść o tajnej międzynarodowej organizacji, która próbuje wpłynąć na historię ludzkości, lecz 11 września 2001 roku zasadność jej istnienia zostaje brutalnie podana w wątpliwość. To historia Youssefa, rozdartego pomiędzy wiarą a przyjaźnią, Magi, młodej, nowoczesnej kobiety, która poprzez małżeństwo wchodzi do rodziny radykałów, i Leny, która pod zawodową rywalizacją ze Slivem skrywa być może uczucia całkiem innej natury.

Sygnał, Maxime Chattam

Najnowsza powieść Maxime’a Chattama to hołd złożony mistrzom gatunku, Stephenowi Kingowi i H.P. Lovecraftowi. Czytelnicy porównują ją również do serialu Stranger Things.

To przerażająco wciągająca lektura z pogranicza horroru i thrillera, w której mieszają się nasze najdawniejsze lęki i obawa o przyszłość świata. Jej bohaterowie – pragmatyczni dorośli, grupka zaradnych chłopców, tajemniczy sąsiedzi, powątpiewający funkcjonariusze policji – będą musieli rozwiązać szereg zagadek, by wielki sekret w końcu ujrzał światło dzienne.

Rodzina Spencerów właśnie przeprowadziła się do Mahingan Falls. Miasteczko to oaza spokoju. A przynajmniej tak im się wydawało…

Ponure morderstwa, rozmowy telefoniczne zakłócane nieludzkimi wrzaskami, krążące od lat plotki o praktykowaniu czarów i przerażająca istota, która krąży po lesie i ściga nastolatków… A to dopiero początek.

Czy przeciążony obowiązkami oficer policji poradzi sobie z tą niecodzienną sytuacją?

Piękne opowieści dla 3-latka i Piękne opowieści dla 4-latka

Sięgnij po te czarujące zbiory i przenieś się do świata mądrych baśni, zabawnych opowieści i uroczych wierszyków.

We wspaniale wydanych tomach znalazły się m.in. utwory takie jak:

  • Złotowłosa i trzy misie,
  • Brzydkie kaczątko,
  • Małe rybki,
  • Zielona mysz,
  • Czerwony Kapturek,
  • Trzy małe świnki,
  • Królewna Śnieżka,
  • Trzy kociaki,
  • Pani Michalina

Praca zbiorowa.

Wyznania przedsiębiorcy pogrzebowego, Caleb Wilde

Lubię mówić, że jestem przedsiębiorcą pogrzebowym z rodowodem: w moich żyłach, lekko licząc, płynie krew dziewięciu pokoleń przedstawicieli tego fachu.

Jako dziecko bawiłem się w chowanego wśród trumien i nieboszczyków. „Caleb, nie huśtaj się na krześle. Pochowałem dzieciaka w twoim wieku, który w taki sposób przewrócił się i skręcił kark” – słyszałem od dziadka.

Dziś zapraszam was do domu pogrzebowego. Poznajcie jego tajniki i dowiedzcie się, jak praca ze śmiercią uratowała mi życie.

Chłopiec z ostatniej ławki, Onjali Q. Raúf

 

W mojej klasie było puste krzesło, ale teraz siedzi w nim chłopiec o imieniu Ahmet.

Ma osiem lat (jak ja), ale na początku wydawał mi się bardzo dziwny. Nigdy się nie odzywał i nigdy się nie uśmiechał, i nie lubił słodyczy – nawet cytrynowych landrynek, moich ulubionych!

Ale w końcu okazało się, że wcale nie jest dziwny. Jest uchodźcą, który uciekł przed Wojną. Prawdziwą. Taką z bombami i ogniem, i złymi ludźmi, którzy krzywdzą innych. I im więcej się o nim dowiaduję, tym bardziej chcę się z nim zaprzyjaźnić.

Więc z moimi przyjaciółmi, Josie, Michaelem i Tomem, postanowiliśmy działać. Razem obmyśliliśmy plan…

 

Dzieci Hitlera. Jak żyć z piętnem ojca nazisty?, Gerald Posner

Czy można być żarliwym nazistą i troskliwym ojcem?

Josef Mengele wysyła setki tysięcy węgierskich Żydów do komór gazowych. Jednocześnie przeżywa z żoną drugi miesiąc miodowy w Auschwitz. Hans Frank nadzoruje trwającą w Polsce rzeź. Wieczorami jest troskliwym ojcem i godzinami ćwiczy z synem grę na pianinie. W Norymberdze Hermann Göring czeka na wykonanie kary śmierci. Pisze stamtąd pełne miłości listy do ukochanej córeczki.

Jak to jest być dzieckiem zbrodniarza, który przyczynił się do śmierci milionów ludzi? Jak żyć z nazwiskiem, które jest synonimem największego zła? Czy można kochać kata?