Pismo do Ministra Finansów (9.11.2017)
Warszawa, 9.11.2017
Szanowny Pan
Mateusz Morawiecki
Minister Finansów
Rzeczypospolitej Polskiej
Wiceprezes Rady Ministrów
Szanowny Panie Premierze,
W związku z uchwaleniem przez Sejm i przekazaniem Marszałkowi Senatu przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne pragniemy w imieniu członków Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury zająć stanowisko w sprawie zapisów dotyczących bezpośrednio grupy zawodowej, jaką stanowią tłumacze literatury.
Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury z zaniepokojeniem przyjęło informację o następującym brzmieniu dodanego przez Sejm – w stosunku do projektu skierowanego do Sejmu przez Radę Ministrów (druk nr 1878) – art. 1 ust. 8f:
po ust. 9a dodaje się ust. 9b w brzmieniu:
„9b. Przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:
1) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
2) badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
3) artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
4) w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
5) publicystycznej.”
Wyrażając zrozumienie dla potrzeby uszczelnienia mechanizmu działania art. 22 ust. 9a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w taki sposób, aby jego beneficjentami byli faktycznie twórcy kultury, zwracamy uwagę na fakt, iż w powyższym zapisie nie została wymieniona wprost działalność przekładowa.
Naturalnie tłumacz jest twórcą polskiej (lub innej) wersji językowej utworu literackiego, scenicznego lub audiowizualnego – a jego prawa w tym zakresie gwarantuje art. 2 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. Co za tym idzie, prawa tłumaczy do korzystania z ww. zapisu ustawy można wywodzić z faktu, że ich działalność ma charakter twórczości literackiej czy audiowizualnej. Niemniej jednak żywimy przekonanie, że brak wyraźnego umieszczenia na ww. liście działalności twórczej w zakresie przekładu może być źródłem nieporozumień z organami podatkowymi, a co za tym idzie, grozi wykluczeniem tłumaczy – którzy stanowią nadzwyczaj ważne ogniwo życia kulturalnego w Polsce jako ambasadorzy innych kultur w naszym kraju oraz kultury polskiej za granicą – z grona beneficjentów przepisu mającego na celu wspieranie kultury.
Pragniemy powołać się na treść procedowanego przez Radę Ministrów w 2016 r. projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UD47). Art. 1 projektu skierowanego wówczas do konsultacji społecznych zawierał analogiczną listę rodzajów działalności twórczych, również nieuwzględniającą wprost działalności przekładowej. Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury skierowało wówczas do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego uwagi do projektu ustawy wskazujące na ów brak. Ministerstwo uwzględniło uwagi STL, kierując do dalszych prac projekt uzupełniony o przychody uzyskiwane:
z tytułu korzystania z praw autorskich z opracowania cudzego utworu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2016 poz.666 i 1333) w ramach działalności, o której mowa w pkt. 1 i 4.
Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury wnioskuje zatem, aby obecnie w toku prac nad projektem ustawy Senat uzupełnił art. 1 ust. 8f o analogiczny zapis:
6) z tytułu korzystania z praw autorskich z opracowania cudzego utworu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2016 poz.666 i 1333) w ramach działalności, o której mowa w pkt. 1 i 5.
Ponadto zwracamy uwagę na niejednoznaczność użytego w ww. zapisie terminu „literatura piękna”, który również może rodzić problemy interpretacyjne. W swoim najwęższym znaczeniu termin ten może wykluczyć z grona beneficjentów ustawy twórców (tj. autorów i tłumaczy) takich ważnych dla kultury gatunków jak m. in. literatura faktu, literatura popularnonaukowa czy eseistyka. W konkretnych przypadkach ustalenie, co należy, a co nie należy do kategorii literatury pięknej może być trudne albo wręcz niemożliwe. Grozi to arbitralnością i brakiem spójności poszczególnych decyzji, które spoczęłyby na barkach nieprzygotowanych do tego zadania przedstawicieli organów podatkowych. W celu uniknięcia tego rodzaju problemów proponowany zapis powinien wskazywać jako uprawnionych tych wszystkich, którzy prowadzą działalność twórczą w zakresie literatury.
Mając na uwadze powyższe, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury postuluje nadanie omawianemu punktowi następującego brzmienia:
1) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
Jesteśmy przekonani, że pominięcie działalności opartej na korzystaniu z praw autorskich z opracowania cudzego utworu jest jedynie wynikiem przeoczenia, mamy więc nadzieję, że projekt ustawy zostanie skorygowany jeszcze przed uchwaleniem go przez Senat.
Powołując się na stanowisko Ministerstwa wyrażone 8 listopada 2017 r. podczas 105. posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Senatu RP, że Ministerstwo planuje kontynuować rozmowy z przedstawicielami zawodów twórczych celem uzupełnienia listy rodzajów działalności twórczej, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury wyraża gotowość uczestniczenia w tych rozmowach celem uzasadnienia naszego stanowiska.
Z wyrazami szacunku
w imieniu Zarządu Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury
Rafał Lisowski
członek Prezydium Zarządu STL