Amy Hempel, wybór opowiadań (m.in. „Na cmentarzu, gdzie leży Al Jolson” i „Uzysk”); John Barth, „Kilka słów o minimalizmie”;„«Tniesz wszystko, co trzeba», z Amy Hempel rozmawia Paul Winner”. Literatura na Świecie nr 5-6/2024 (634-635), s. 135-204.

Abdulrazak Gurnah. Raj. Wydawnictwo Poznańskie, 2023.

„Wielowarstwowa, nieoczywista i piękna opowieść o Afryce, jakiej nie znamy, autorstwa laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Yusuf ma dwanaście lat i granice jego świata wyznaczają dom rodzinny oraz hotel, który prowadzi jego ojciec. Do czasu, kiedy z kolejną wizytą przybywa wuj Aziz – wędrowny kupiec i właściciel sklepu. Chłopiec wraz z wujem wyrusza w podróż, która, choć z przerwami, będzie trwała przez wiele lat. Yusuf jeszcze o tym nie wie. Nie ma też pojęcia, że został sprzedany za długi i jego beztroskie dzieciństwo właśnie się skończyło. Ta podróż to nie tylko droga przez nieznany ląd, ale też wyprawa w głąb siebie, która staje się uniwersalną opowieścią o dojrzewaniu i poszukiwaniu tożsamości.”

John Cheever. Wizja świata (seria Opowiadania amerykańskie). Wydawnictwo Czarne, 2023. 304 s.

„W wyborze i ze wstępem Juliana Barnesa.

«Ach, te niedzielne wieczory w suburbiach, ach, ta chandra niedzielnej nocy!» – wykrzykuje ironicznie jeden z bohaterów Wizji świata. A my wtórujemy mu i z zachwytem wchodzimy w podmiejski świat, gdzie – przynajmniej w teorii – czci się monogamię, niewinne dzieciństwo i szczęście domowego ogniska, a wszystko urządzone jest przyzwoiciej niż w królestwie niebieskim.

John Cheever, łącząc wyczucie groteski z wnikliwością, znakomicie ukazuje kondycję współczesnego człowieka, a za scenografię przyjmuje przede wszystkim nowojorskie przedmieście lat czterdziestych i pięćdziesiątych ubiegłego wieku. W pierwszym opowiadaniu pisze o radiu, przez które można podsłuchiwać sąsiedzkie życie, w kolejnych sam staje się nadajnikiem podmiejskich sekretów. Obsceniczne fantazje mieszają się tu z sennym mirażem, a utracony talent i młodość z miłosną tęsknotą.

Cheever, genialny amerykański klasyk, jak nikt inny opisuje paradoks istnienia i uniwersalną wizję świata – nierozłączny splot bólu i słodyczy życia.”

Abdulrazak Gurnah. Powróceni. Wydawnictwo Poznańskie, 2022. 400 s.

„Powieść laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Wielopokoleniowa saga o stracie, miłości i niepamięci osadzona w Afryce Wschodniej, na początku XX wieku.

Ilyas jako dziecko uciekł z domu, a następnie został porwany przez żołnierza z Schutztruppe i stracił kontakt z bliskimi. Po latach wraca, ale rodzice już dawno nie żyją – udaje mu się jedynie odnaleźć siostrę. Afiya, wychowywana przez przybranych krewnych, doświadczyła przemocy i nie sądziła, że kiedykolwiek będzie zdolna do miłości. Khalifa tylko pozornie miał wpływ na swój los: zarówno praca, jak i żona zostały dla niego wybrane. Hamza, oddany w zastaw za długi, trafił do oddziału askarysów, ale ocalał z wojny, która naznaczyła go na zawsze. Teraz wraca i próbuje ułożyć sobie życie. Gurnah splata losy tej czwórki w porywającą opowieść o młodych ludziach, o ich codzienności, pragnieniach, ale także trudnych wyborach moralnych, których dokonują. Chociaż są ofiarami przemocy, bywają też jej sprawcami, gdyż ich życie toczy się w cieniu wielkiej historii i nadciągającej wojny.”

Denis Johnson. Szczodrość syreny (opowiadania). Karakter, 2022. 208 s.

[Przekład nominowany do nagrody Energia Kultury]

[Książka roku 2022 wg. magazynu „Książki”]

„Ostatni, wydany pośmiertnie, zbiór opowiadań wybitnego amerykańskiego pisarza.

Denis Johnson jednym zdaniem umie przykuć nas do lektury. „Dziś rano dopadł mnie taki smutek na myśl o tempie życia – o dystansie, jaki dzieli mnie od własnej młodości, o tym, jak uporczywie żałuje się rzeczy sprzed lat, ale też żałuje się ciągle czegoś nowego, o tym, ile wymyślnych kształtów potrafi przybrać porażka – że niemal rozbiłem auto”.

Umie też sprawić, że zwyczajne epizody – towarzyskie spotkanie, telefon od byłej żony (której?), wiadomość o śmierci dawno zapomnianego znajomego – w nieuchwytny sposób łączą się i pozwalają nam dostrzec w nich inny, tajemniczy porządek.

Denis Johnson (1949–2017) – pisarz, poeta i dramaturg, uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców amerykańskiej literatury. Jego charakterystyczny lapidarny język połączony z umiejętnością tworzenia uderzających obrazów i scen o niezapomnianym uczuciowym natężeniu przysporzyły mu niegasnącej popularności wśród czytelników i innych pisarzy. Dwukrotnie nominowany do nagrody Pulitzera, zdobył National Book Award w 2007 roku za powieść Tree of Smoke (wydanie polskie: Drzewo Dymu, 2009). Nakładem wydawnictwa Karakter w 2020 ukazał się Syn Jezusa.”

David Markson. Kochanka Wittgensteina. Państwowy Instytut Wydawniczy, 2022. 340 s.

[Przekład nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia]

[Przekład nominowany do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego]

„Ogłoszona „szczytowym osiągnięciem amerykańskiej prozy eksperymentalnej” Kochanka Wittgensteina Davida Marksona (1927–2010) to powieść osobliwa. Obsesyjna, przewrotna, dowcipna, przejmująca. Skazana na pierwszą osobę liczby pojedynczej, w bardzo szczególnym sensie post-apokaliptyczna, w nietuzinkowy sposób erudycyjna. Niewiarygodna narratorka, malarka, znana czytelnikowi jako Kate, jest, jak się zdaje, jedyną ocalałą na świecie, po którym z zaskakującą swobodą porusza się najróżniejszymi środkami lokomocji.

Sytuację Kate – konsumentki kultury, ostatniej historyczki sztuki, samowolnej „kustoszki całego świata” – można czytać jako diagnozę istnienia w świecie niestabilnej ponowoczesności. W umyśle Kate mnożą się asocjacje, podobnie brzmiące nazwy, listy osób, które znalazły się w podobnej sytuacji. Dzięki analogiom Kate konstruuje świat z języka – zamknięty obieg znaczeń, w którym wszystko się ze sobą wiąże – by zastąpić świat „prawdziwy”, ten utracony, a jednocześnie potwierdzić własne istnienie. Pełnia (nazw, faktów, skojarzeń) przesłania pustkę.”

Deborah Eisenberg. Twoja kaczka jest moją kaczką. Wydawnictwo Cyranka, 2022. 261 s.

(razem z Kają Gucio)

Opowiadania: „Twoja kaczka jest moją kaczką”; „Scalanie”; „Trzecia wieża”

„Pierwsza książka Eisenberg po polsku!

Czasem przezabawne, czasem czarujące i zachwycające, czasem uroczyste i tajemnicze, opowieści Eisenberg oswajają nas z najtrudniejszymi prawdami o nas samych. To książka o naszych udrękach, szaleństwach, miłościach i o tych momentach, w których zdajemy sobie sprawę, że naprawdę jest już za późno. Poznajemy bohaterów, których nieustannie nawiedza przeszłość, i którzy obawiają się nieuchronnej przyszłości: dziewczynę, która trafia pod opiekę psychiatrów z powodu trudnych do wyjaśnienia krótkotrwałych omdleń; grupę hollywoodzkich aktorów rozdrażnionych publikacją o ich przeszłości czy malarkę, która przyjmuje zaproszenie do domu nad oceanem, gdzie miast pięknych krajobrazów ujrzy zwiastuny katastrofy.”

Charles Gildon. „Żywot oraz osobliwe i zaskakujące przypadki pana D… De F…, pończosznika z Londynu” (fragment). Literatura na Świecie 11-12/2021 (604-605). 223-226.

Jim Thompson. Pottsville. Czarne, 2021. 224 s.

„Nick Corey jest szeryfem w miasteczku Pottsville na południu Ameryki. Ponad wszystko ceni sobie spokojne życie – za wszelką cenę unika kłopotów i stroni od konfrontacji. Kiedy jednak dwóch alfonsów zaczyna niszczyć jego reputację, zwraca się z prośbą o pomoc do szeryfa z pobliskiego miasteczka. Dzięki radom kolegi w bohaterze zachodzi zmiana. Następnego dnia alfonsi znikają w tajemniczych okolicznościach. Kto jeszcze przeszkadza Nickowi w utrzymaniu władzy?

Pottsville to brawurowa kryminalna groteska doprawiona absurdalnym humorem, w której pod powierzchnią drzemie mroczna przypowieść. Thompson opowiada barwną historię miasteczka liczącego zaledwie tysiąc dwustu osiemdziesięciu mieszkańców, soczystą, pełną manipulacji, zaskakujących zwrotów akcji i spisków, przywodzącą na myśl najlepsze filmy Quentina Tarantino. Ta powojenna pulp fiction to także zjadliwa satyra na Amerykę dawną i współczesną, jej społeczeństwo i polityków, powieść, która zyskała już w Stanach status kultowej.”

Milton Hindus, „O Świadectwach Charlesa Reznikoffa,” Literatura na Świecie 5-6/2021 (598-599). 20-39.

„Poeta i jego zaplecze”, z Charlesem Reznikoffem rozmawia Reinhold Schiffer, Literatura na Świecie 5-6/2021 (598-599). 193-211.

Deborah Eisenberg. „Twoja kaczka jest moją kaczką”. Literatura na Świecie nr 11-12/2020 (592-592), 177-202.

Herman Melville. „Benito Cereno” i „Ja i mój komin”. Nowele i opowiadania. Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020 (s. 311-427 i s. 447-490)

„Dwa i pół roku. Tyle zajęło Hermanowi Melville’owi napisanie szesnastu krótkich (krótkich w porównaniu z ogromnym Moby Dickiem) utworów prozą. Wśród nich dwie uznawane za arcydzielne nowele, Kopista Bartleby i Benito Cereno ­(wciąż mocne i inspirujące). Gromadzimy je pod jedną okładką i tytułem Nowele i opowiadania. Niemal wszystkie w nowych przekładach. Mamy więc (chciałoby się rzec kafkowskiego z ducha) Kopistę Bartleby’ego ­­­­­­– o niebywałym potencjale znaczeniowym – w na nowo przeczytanym przekładzie Krystyny Korwin-Mikke, Benita Cerena w wykonaniu Krzysztofa Majera, Encantadas w przekładzie Tomasza S. Gałązki oraz krótsze utwory w tłumaczeniu Barbary Kopeć-Umiastowskiej, Adama Lipszyca, Marcina Rychtera, Marcina Szustra, Mikołaja Wiśniewskiego. Tom wieńczy ogromne (dla kontrastu z krótkimi formami prozatorskimi) posłowie Adama Lipszyca i Mikołaja Wiśniewskiego, wnikliwe, mnożące tropy interpretacyjne, odsłaniające kolejne pokłady znaczeń.”

Michael Chabon. Telegraph Avenue. W.A.B., 2020. 606 s.

„Akcja toczy się w Oakland w Kalifornii, gdzie nierozerwalnie splatają się losy dwóch rodzin. Afroamerykanin Archy prowadzi sklep z płytami wraz z przyjacielem, Żydem Natem. Los biznesu zawisa na włosku, kiedy okazuje się, że w okolicy ma powstać duży konkurencyjny sklep. Na domiar złego żony Archy’ego i Nata, które jako położne również pracują w jednym szpitalu, w wyniku awantury na tle rasistowskim stają przed perspektywą utraty pracy. W spirali dalszych, tragikomicznych zdarzeń istotną rolę odegrają m.in. dawno niewidziany biologiczny ojciec Archy’ego, były aktor usiłujący wyrwać się ze szponów nałogu, nastoletni Titus, który okazuje się nieślubnym dzieckiem Archy’ego i wzbudza gorące uczucia w synu Nate’a, oraz młody czarnoskóry kandydat do senatu, Barack Obama. Wszystkie kłopoty bohaterów bledną w obliczu nagłej śmierci pewnego muzyka jazzowego, który był dla Archy’ego jak ojciec…

Michael Chabon w niepowtarzalnym stylu opisuje wir codziennego życia przesiąkniętego popkulturą, nawiązując do rozmaitych filmów, muzyki i sportu, tworząc z tej mieszanki barwne tło dla błyskotliwej, mądrej, słodko-gorzkiej opowieści o kaprysach losu.”

Patti Smith. Rok Małpy. Wydawnictwo Czarne, 2020. 152 s.

„Świat Patti Smith w Roku Małpy olśniewa osobliwością. Tu sen miesza się z rzeczywistością, dobre zjawy z przeszłości spotykają się z politycznymi demonami teraźniejszości, a wszystkiemu przyświeca pochwała codzienności w duchu poezji Williama Carlosa Williamsa.

Smith z czułością wspomina tych, którzy już odeszli, rozmyśla nad największymi dziełami literatury i nie boi się pytać o niepewną dla świata przyszłość.

Rok Małpy to poetycki manifest zaangażowanej artystki i intymny autoportret ikony amerykańskiej popkultury.”

Arthur Machen. „Hieroglify. O ekstazie w literaturze”. Literatura na Świecie nr 09-10/2019, s. 170-196.

Bill Gaston. Bogowie pokazują klaty. Wydawnictwo Marginesy, 2019. 320 s.

(razem z Kają Gucio)

Opowiadania: „Numer z latawcem”, „Koncertowa macanka dla staruszek”, „Hołd dla Ptysia”, „Zielony dom”, „Kwitną czarne róże”, „Domowe błazny”, „Ta niedziela, gdy Lise ujrzała Jezusa”, „Dzieło w toku”, „Seks to czerwień”, „Anonimowi”, „Zemsta Richarda Brautigana”, „Góra Pragnień”

„Ośmioletnia wychowanka szkółki niedzielnej drży na myśl, że Jezus żyje i może kryć się w najzwyklejszych przedmiotach. Kierowniczka oddziału bankowego po każdym orgazmie zapada w niepokojący sen, pełen osobliwych wizji. Początkujący poeta bez centa przy duszy nęka zajadłymi wierszami nieuczciwego sprzedawcę samochodów. Odrzucony kochanek po dwóch dekadach odnajduje dawną partnerkę na drugim brzegu kontynentu, by wręczyć jej nietypowy prezent.

W dziewiętnastu opowiadaniach – wybranych specjalnie dla polskiego czytelnika – Gaston sprawnie miesza rejestry i garściami czerpie z różnych tradycji: gotyku amerykańskiego południa, realizmu spod znaku Alice Munro czy minimalizmu Raymonda Carvera.

W tych przesyconych dziwacznym humorem, pozornie lekkich i błyskotliwych opowieściach czyha niejedna pułapka. Zagubieni bohaterowie po omacku szukają odpowiedzi na fundamentalne pytania. Bywają samotni, niezrozumiani, uparci, czasem absurdalni. W swojej groteskowości są jednak przejmująco ludzcy, a nawet niebezpiecznie znajomi.”

Herman Melville. „Ja i mój komin”. Literatura na Świecie nr 5-6/2019 (574-575), s. 5-42.

Stephen King. „Pokój muzyczny”. W świetle i w mroku. Opowiadania inspirowane malarstwem Edwarda Hoppera (red. Lawrence Block). Wydawnictwo W.A.B., 2018.

Steven Millhauser. „Muzeum Barnuma”. Literatura na Świecie nr 9-10/2018 (564-565), s. 345-365.

Andrzej Stasiuk. Excerpts from Squatting Down [Kucając]: „The Wild”, „The Noon Witch”, „The Predatory”, „Early”. Comparative Critical Studies, Vol. 14 No. 1 (2017), s. 99-106.

(II Nagroda w konkursie John Dryden Translation Competition, organizowanym przez British Comparative Literature Association i British Centre for Literary Translation)

https://bcla.org/prizes-and-competitions/john-dryden-translation-competition/winners/

Literatura na Świecie nr 3-4/2017 (548-549) „Nowa Kanada” (redaktor numeru)

Rawi Hage, Karaluch (fragment powieści, ok. 80 stron)

„Pisarz postkanadyjski” – z Rawim Hage’em rozmawia Krzysztof Majer

Madeleine Thien, „Proste przepisy”

John Gould, „Opowieści na dłoni”, „Dwie prozy”

Mark Anthony Jarman, „Poparzeniec na teksaskiej werandzie”, „Prowadzą ich głosy” (razem z Jolantą Kozak)

Michael Herr. Depesze. Karakter, 2016. 309 s.

     (Nagroda Literatury na Świecie, 2017)

     (Nominacja do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, 2017) 

     (Nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia, 2017)

odnalezionewtlumaczeniu.pl/2017-2/nominacje-do-nagrody

nagrodaliterackagdynia.pl/nominowani-2017-0

Patrick deWitt. Podmajordomus Minor. Wydawnictwo Czarne, 2016. 376 s.

„Siedemnastoletni Lucien Minor otrzymuje posadę podmajordomusa w zamku tajemniczego barona von Aux. Chłopak stopniowo odkrywa jego mroczne sekrety, a równocześnie poznaje kolorowy świat pobliskiego miasteczka, gdzie spotyka Klarę, dziewczynę zaręczoną z pewnym zabójczo przystojnym żołnierzem. Lucien zakochuje się w niej bez pamięci… A teraz wyobraźcie sobie ekranizację tej książki: scenariusz piszą bracia Grimm, reżyseruje Wes Anderson, dialogi układa Latający Cyrk Monty Pythona, a w rolach głównych występują: Michael Palin w roli siedemnastoletniego Luciena, spontanicznego kłamcy; John Cleese jako majordomus Olderglough, przyjaciel i protektor młodego Minora; Terry Jones jako kucharka Agnes, która co prawda nie umie gotować, ale jest chłopcu życzliwa, Erik Idle w roli pięknej Klary, córki lokalnego złodziejaszka, oraz Terry Gilliam jako szalony baron von Aux. Ta niezwykle zabawna i pełna absurdalnego humoru powieść zabiera czytelnika w szaloną podróż w towarzystwie złodziejaszków i typów spod ciemnej gwiazdy. Ale to również opowieść o pułapkach miłości, która niczym czarna dziura może pochłonąć bez reszty. Każdego.”

Allen Ginsberg. Listy. Wydawnictwo Czarne, 2014. 856 s.

(przekład uhonorowany nagrodą Literatury na Świecie)

„Allen Ginsberg – legenda amerykańskiej kontrkultury, nieformalny lider Beat Generation, a przede wszystkim przyjaciel Jacka Kerouaca, Neala Cassady’ego, Williama S. Burroughsa i Boba Dylana – podobno zawsze miał pod ręką długopis i kartkę, by w każdej chwili móc napisać list. Ten niemal fanatyczny wielbiciel słów i literatury, przenikliwy myśliciel i krytyk Ameryki przez całe życie prowadził ożywioną korespondencję nie tylko z rodziną i przyjaciółmi, ale także z pisarzami i politykami. Reagował, dyskutował, popadał w intelektualne samouwielbienie, szukał ratunku w sztuce i psychoanalizie. Jego listy są pełne emocji, gwałtowne, soczyste i przepełnione ironią, a także zaskakująco dosadne. Opisy nocnego życia Nowego Jorku, alkoholowych i narkotycznych sesji, pobytu w szpitalu psychiatrycznym, homoseksualnych przygód, artystycznych happeningów składają się na lustro, w którym odbija się życie osobiste wrażliwego poety, i ukazują, jak ewoluowały jego poglądy na literaturę, filozofię, sztukę.”

Jack Kerouac, Allen Ginsberg. Listy. Wydawnictwo Czarne, 2012. 736 s.

„Jacka Kerouaca i Allena Ginsberga — pisarzy, ikony kultury, najbardziej znanych przedstawicieli „beat generation” — łączyła nie tylko wrażliwość artystyczna, ale także głęboka, wieloletnia przyjaźń. Dzięki ogromnemu zbiorowi korespondencji przyjaźń ta ukazuje się w swej fascynującej pełni. To barwna, intrygująca, żywa, zaskakująca niezwykłą spostrzegawczością i intensywnością przeżycia rozmowa dwóch indywidualności. Ponad dwieście opublikowanych listów, chociaż są tylko częścią wielkiego zbioru, który powstawał od 1944 roku, pozwala prześledzić kształtowanie się w ciągu prawie dwudziestu lat poglądów estetycznych, filozoficznych i politycznych dwóch niezwykłych postaci — twórców, którzy wyznaczyli kierunek artystyczny całemu pokoleniu.”

D.J. Enright. Mak nie wystarcza (fragment). Literatura na Świecie nr 03-04/2011 (476-477), s. 79-96.

Blake Morrison. „>>To wszystko wciąż trwa!<< The Movement w latach pięćdziesiątych i dziś”. Literatura na Świecie nr 03-04/2011 (476-477), s. 355-376

Niall Griffiths. Owcojeb (fragment). Literatura na Świecie nr 07-08/2009 (456-457), s. 15-67.

Chinua Achebe. „Krytyka kolonialistyczna”. Literatura na Świecie nr 01-02/2008 (438-439), s. 118-139.

Stuart Hall. „Tożsamość kulturowa a diaspora”. Literatura na Świecie nr 01-02/2008 (438-439), s. 165-183.

Willard Bohn. „Kryzys znaku”. Literatura na Świecie nr 11-12/2006 (424-425), s. 5-25.

Julian Cowley. „Odegrać słowo, odegrać świat. Współczesna poezja konkretna w Wielkiej Brytanii” [w tekście wiersze Boba Cobbinga, Pauli Claire oraz Pauli Claire i Petera Fincha], Literatura na Świecie nr 11-12/2006 (424-425), s. 59-80.