Z okazji Międzynarodowego
Dnia Tłumacza Biblioteka Sopocka wraz Instytutem Kultury Miejskiej i
Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury zapraszają na wydarzenia związane z tematyką
przekładu oraz aktualną sytuacją polityczną i społeczną.
W czasie dwóch debat w Gdańsku tłumacze i tłumaczki porozmawiają o pozycji
rodzimej literatury współczesnej i literatury światowej w Kazachstanie oraz o
niezwykłym i często bolesnym doświadczeniu pracy z tekstem koncentrującym się
wokół wojny. Na spotkaniu autorskim w Sopocie wspólnie z zaproszoną gościnią
zmierzymy się z problemem przekładu literackiej klasyki.
Instytut Kultury Miejskiej, ul. Długi Targ 39/40, Gdańsk
→ 29 września, 18:00 Tłumacząc Wschód: wielokulturowy tygiel z perspektywy językowo-przekładowej. Rozmowa z Jurijem Serebrianskim o literaturze słowiańskiej w Kazachstanie. Prowadząca Marta Zielińska.
Jurij Serebriansky opowie o pozycji rodzimej literatury współczesnej i literatury światowej w Kazachstanie. Przedstawi aktualne tendencje językowe, specyfikę pracy środowiska tłumaczy w kraju, w którym żyje ponad 130 mniejszości narodowych. Pisarz przedstawi także genezę wyboru ostatniego ze swych tłumaczeń –,, Valce Melancolique”, powieści pisarki ukraińskiej Olgi Kobylyanskiej. Marta Zielińska przybliży unikalną na skalę światową sytuację językową w systemie edukacji wielonarodowościowego Kazachstanu.
Jurij Serebriansky –
urodzony w Kazachstanie tłumacz literacki z języków polskiego, angielskiego i
ukraińskiego, jego językiem docelowym jest rosyjski. Ma w dorobku kilka książek
prozatorskich i poetyckich. Wiersze w przekładzie na język polski zostały
wydane w czasopiśmie Czas literatury. Redaktor czasopisma Literratura od 2018 roku,
członek PEN Clubu, uczestnik International Writers Residency IWP 2017 w Stanach
Zjednoczonych oraz Festiwalu poetyckiego Struga Poetry Evenings, Zdobywca
Nagrody literackiej rosyjska «Русская премия», 2010, 2014 oraz kilku innych
nagród literackich
w Kazachstanie.
Marta Zielińska – z zawodu jest nauczycielką języka polskiego i literatury. Przez wiele lat, skierowana przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, pracowała jako nauczyciel języka polskiego i kultury polskiej wśród Polonii w Kazachstanie, gdzie realizowała działania promocyjne na rzecz krzewienia kultury polskiej we współpracy z placówkami dyplomatycznymi, instytucjami oświaty i kultury oraz biznesu na całym świecie. Podczas pracy w Ambasadzie RP w Kazachstanie w latach 2011–2013 realizowała zadania w zakresie rozwoju polskiej oświaty polonijnej oraz zarządzania funduszami. Ogromny wpływ na doświadczenie w zakresie promocji polskiego biznesu za granicą miała zaś praca w WPHI w Ałmaty oraz własna działalność gospodarcza.
→ 29 września, 19:30 Tłumacząc wojnę: przekłady doświadczeń walczących, obserwujących i tych, którzy tylko starają się przeżyć. Rozmowa z udziałem tłumaczy: Zofii Szachnowskiej-Olesiejuk, Tomasza S. Gałązki i Jacka Giszczaka.
Prowadząca Natalia Soszyńska.
Podczas debaty gościnie i goście spróbują opowiedzieć, jak niezwykłym i często bolesnym jest doświadczenie pracy z tekstem koncentrującym się wokół wojny. Czy język doświadczeń wojennych jest uniwersalny? Czy trauma wypowiedziana na wzgórzach Iranu potrafi odpowiednio wybrzmieć w językach europejskich? Czy wojna jest inna dla kobiet i dla mężczyzn? Jak powiedzieć o końcu świata: po prostu chciałam/chciałem przeżyć? Zapraszamy na debatę, w której będzie można usłyszeć o języku, jakim posługuje się wojna.
Zofia Szachnowska-Olesiejuk – absolwentka filologii angielskiej oraz translatoryki na Uniwersytecie Gdańskim. Ma na swoim koncie zarówno eseje akademickie i artykuły popularnonaukowe z zakresu szeroko pojętej literatury, kultury i antropologii, jak również teksty piosenek w języku polskim i angielskim. Tłumaczeniami literackimi zajmuje się od czternastu lat. W jej dorobku translatorskim znajduje się około 30 przekładów, obejmujących zarówno beletrystykę, jak i literaturę popularnonaukową, są wśród nich także teksty poetyckie, utwory muzyczne, adaptacje sceniczne
i libretto broadwayowskiego musicalu. Od 2021 roku przewodnicząca Oddziału Północnego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Tomasz S. Gałązka – historyk, ukończył Uniwersytet Gdański i norweski Universitetet i Bergen (a wcześniej najlepszy ogólniak w całym Szczytnie). Z polskiego na angielski tłumaczył prace historyczne dotyczące dziejów i zagłady Żydów polskich, z angielskiego na polski około 20 powieści i pozycji z literatury faktu oraz około 100 opowiadań dla wielu wydawnictw i czasopism, w tym utwory Raya Bradbury’ego, Bena Fountaina, Arthura Machena, Joego R. Lansdale’a, George’a Pelecanosa, Williama Hope Hodgsona, Newtona Thornburga, George’a V. Higginsa czy Neala Stephensona. Mieszka w Gdyni.
Jacek Giszczak – studiował polonistykę na KUL i literaturę współczesną na Sorbonie. Przełożył ponad sześćdziesiąt książek autorów francuskich i frankofońskich, a także autorów z Afryki i Antyli. Jest laureatem nagrody imienia Ryszarda Kapuścińskiego (2010), nagrody „Literatury na Świecie” (2015), nagrody artystycznej Miasta Lublin (2016), kawalerem francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (2015). Opublikował Wiersze żebrane (Paryż 1988), oraz powieści Szosa warszawska (Czytelnik 1995) i Fladry, gazele, żyrafy (Wydawnictwo Literackie 2006).
Natalia Soszyńska – mieszka i pracuje w Gdańsku. Jest creative copywriterką i promotorką czytelnictwa. Prowadzi agencję reklamową Wszystkie Litery i Gdański Klub Książki, pracuje przy organizacji festiwali literackich (Literacki Sopot 2016-2019, Gdańskie Targi Książki) oraz akcjach charytatywnych dla migrantów i ofiar wojny w Ukrainie. Jest podwójną laureatką konkursu zorganizowanego przez Dom Kultury w Łodzi “Dekameron 2020” na opowiadanie. Zdobyła European Design Award 2019 i DNA Paris Award za pracę kreatywną w projektach z gdańskim TOFU Studio.
Biblioteka Sopocka, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot
→ 30 września, 18:00 Myśleć „Małym Księciem”. Spotkanie autorskie z dr Martyną Lemańczyk
Jak przełożyć na nowo książkę-legendę? Co robi tłumacz stojący przed zadaniem przetłumaczenia na nowo rady Lisa, którą od lat znamy w formie: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”? O tych i innych wyzwaniach związanych z nowym przekładem „Małego Księcia” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego z dr Martyną Lemańczyk porozmawia Ewa Lewandowska.
Spotkanie odbędzie się w ramach projektu „Przejęzyczeni. Klasyka: Reaktywacja” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Wydarzenie będzie tłumaczone na PJM (tł. Beata Pukło) i transmitowane na żywo na FB Sopoteki.
O tłumaczce:
Martyna Lemańczyk – z wykształcenia polonistka i dziennikarka (UAM Poznań), doktor nauk humanistycznych, naukowo zajmuje się kubizmem literackim oraz porównaniem polskiej, czeskiej i francuskiej wczesnej awangardy w literaturze i sztuce. Studiowała podyplomowo historię sztuki. Tłumaczka, literaturoznawczyni, redaktorka, recenzentka, kuratorka. Teksty i przekłady publikowała m.in. w „Czasie Kultury”, „Muzyce w Mieście”, „Porównaniach”, „Slavii Occidentalis”. Od 2009 współpracuje z Przeglądem Filmowym „Kino na Granicy” (Cieszyn/Český Těšín). Pochodzi z Kaszub, mieszkała w Paryżu i w Pradze. Fotografka, pasjonatka fotografii tradycyjnej. Kocha morze.
O projekcie:
„Przejęzyczeni. Klasyka: Reaktywacja” to projekt przybliżający pracę tłumaczy literatury pięknej i literatury faktu, ich rolę w prezentowaniu polskiemu czytelnikowi literatury światowej, a także wkład w budowanie wspólnoty wartości, sensów i znaczeń przekraczających granice geograficzne i kulturowe. Tłumacze to, co obce, inne, niezrozumiałe zmieniają w czytelne, przyswajalne i bliskie. Inspiracją dla projektu są słowa Tadeusza Sławka zawarte w książce „Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy” (Karakter, 2021): „Wspólnota Babel jest wspólnotą różnorodności i różnych języków; tłumacz jest strażnikiem różnicy, a więc i demokracji”. Dalej zaś dodaje: „Wiele jest głosów i rozmaitych alfabetów i dźwięków, a zadaniem tłumacza jest spełnić marzenie o wspólnocie ludzi wzajemnie się rozumiejących”.
Partnerami obchodów Międzynarodowego Dnia Tłumacza są Biblioteka Sopocka, Instytut Kultury Miejskiej oraz Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury.