W tegorocznej edycji Noc Księgarń współpracuje z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury!
13 października w pięciu miastach Polski osoby zainteresowane będą mogły wziąć udział w warsztatach translatorskich (Katowice, Poznań, Warszawa, Wrocław) i posłuchać, jak dwaj znani pisarze dyskutują z dwiema tłumaczkami o swojej pracy i jej aspekcie przekładowym (Cieszyn, Poznań).
Oto szczegółowa lista tych sześciu wydarzeń:
Mikołaj Łoziński i Monika Skowron o przekładach
Miejsce: Kornel i Przyjaciele, ul. Sejmowa 1, Cieszyn
godz. 19.00
O spotkaniu: Czym różnią się, a co mają ze sobą wspólnego procesy: pisania i tłumaczenia literatury? Na to pytanie spróbują odpowiedzieć pisarz Mikołaj Łoziński i tłumaczka Monika Skowron. Przyglądając się tłumaczeniom książek autora na języki obce, zastanowią się, jakie drzwi otwiera pisarzowi tłumaczenie jego dorobku. Porozmawiają również o roli przekładu w twórczości Łozińskiego, podejściu do tłumaczeń jego książek i ich odbioru, lekturach pisarza z obszaru literatury zagranicznej. Będzie też okazja, by pisarz opowiedział o premierowej książce „Stramerowie” – kontynuacji świetnie przyjętego „Stramera”.
O gościach:
Mikołaj Łoziński – jeden z najważniejszych współczesnych pisarzy, autor tłumaczonych na wiele języków powieści wyróżnionych m.in. Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (Reisefieber), Paszportem „Polityki” (Książka). Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike, finalista nagrody Europy Środkowej Angelus. Mieszka w Warszawie.
Monika Skowron (STL) – tłumaczka, redaktorka, ghostwriterka. Przetłumaczyła ponad 70 książek, napisała kilka, zredagowała wiele. Kiedyś pracowała w redakcji Znaku, dziś jest literatką we własnym warsztacie pod szyldem Słowo klucz. Podróżuje, ale zawsze z książką w plecaku. Mieszka w Krakowie.
Link do wydarzenia na Facebooku.
Mariusz Szczygieł i Kinga Piotrowiak-Junkiert o przekładach
Miejsce: Bookowski. Księgarnia w Zamku, Święty Marcin 80/82 Poznań
godz. 18.00
O spotkaniu: Jednym z najważniejszych języków świata jest literatura, ponadnarodowy język wyobraźni. Czytamy, żeby dowiedzieć się, kim jesteśmy. Czytamy, żeby zrozumieć, co wzrusza Hiszpanów, bawi Czechów i zasmuca Francuzów. Czytamy, żeby dowiedzieć się, w jakim świecie żyjemy. Nie byłoby to możliwe bez przekładu literatury. Podczas spotkania goście – reportażysta i tłumaczka – porozmawiają o świecie bez literatury małych języków, o przekładzie, który kształtuje świadomość i usuwa bariery kulturowe, o najważniejszych książkach, które zbudowały tożsamość Europy i o prywatnych olśnieniach lekturowych.
O gościach:
Mariusz Szczygieł – jest – po Hannie Krall – najczęściej przekładanym polskim reporterem (21 języków). Jego „Gottland” otrzymał Europejską Nagrodę Książkową (2009), a „Nie ma” zdobyło podwójną Nagrodę Literacką „Nike” w głosowaniu jury i czytelników (2018) oraz Nike 25-lecia w głosowaniu czytelników (2021). W konkursie Grand Press przyznano mu tytuł Dziennikarz Roku 2012. Jest również instagramerem – to zajęcie traktuje jako „najmniejszą osobistą jednoosobową gazetę”, a jednocześnie sposób na rozmowę z czytelniczkami i czytelnikami.
Kinga Piotrowiak-Junkiert (STL) – poetka, badaczka, tłumaczka i redaktorka. Profesorka w Instytucie Lingwistyki Stosowanej UAM, autorka monografii „Świadomość zwrócona przeciwko sobie samej. Imre Kertész wobec Zagłady” (Warszawa, 2014) oraz „Od idylli do ironii. Literatura węgierska wobec Zagłady w latach 1944-1948” (2020). Członkini redakcji „Porównań”. Ostatnio w jej przekładzie ukazały się książki: Imre Kertész, „Ostatnia gospoda” (W.A.B, 2016), Géza Röhrig, „Oskubana papuga Rebego. Zmyślone opowieści chasydzkie” (Austeria 2016) oraz Zoltán Halasi, „Droga do pustego nieba” (Nisza 2017). Autorka tomu „Pieśni Myrmidonu” (Dom Literatury w Łodzi, 2019).
Link do wydarzenia na Facebooku.
Marlena Gruda o przekładach
Miejsce: Księgarnia Black Woolf, Katowice
godz. 15:00
O warsztatach: Dlaczego Słowenia to „Europa w miniaturze”, „mała Austria”, „słowiańska Szwajcaria”…? Jacy są Słoweńcy? Czy język słoweński jest podobny do polskiego? Na te i inne pytania odpowiemy na warsztatach podczas Nocy Księgarń 2023. Będzie mowa o tym, co łączy Polskę i Słowenię oraz co ją wyróżnia na tle innych krajów słowiańskich. Jaki jest klucz do sukcesu tego małego kraju poetów i alpinistów? Dowiemy się, jakie
pułapki zastawia uczącym się język słoweński i co sprawia im największą trudność. Porozmawiamy o przekładach literatury słoweńskiej na język polski oraz o doświadczaniu historii i kultury Słowenii.
O tłumaczce: Marlena Gruda (STL) – słowenistka, wykładowczyni w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się literaturą słoweńską i przekładem literackim. Z języka słoweńskiego przetłumaczyła m.in. powieści Evalda Flisara, Mihy Mazziniego, Vlada Žabota, Jasmina B. Freliha, poezję Milana Deklevy, Anji Zag Golob i kilka książek dla dzieci. Organizatorka wydarzeń popularyzujących literaturę i kulturę słoweńską, tłumaczka spotkań literackich i biznesowych. Brała udział w przygotowaniu dwóch edycji Festiwalu Poetyckiego Lirikonfest w Słowenii i redakcji czasopisma „Lirikon21”, a także w programach Wolontariat Europejski i Kreatywna Europa. Wielokrotna stypendystka MNiSW, uczestniczka seminariów języka słoweńskiego i seminariów tłumaczeniowych. Prywatnie sporo czasu spędza w górach.
Link do wydarzenia na Facebooku.
Joanna Krystyna Radosz o przekładach
Miejsce: Bookowski. Księgarnia w Zamku, Święty Marcin 80/82 Poznań
godz. 13:00
O warsztatach: „Pięknie się różnić? – o tym, co podobne w polskim i ukraińskim” to przeznaczone dla młodzieży licealnej warsztaty poświęcone różnicom, ale przede wszystkim podobieństwom między językiem polskim a językiem ukraińskim, tak często rozbrzmiewającym dziś na ulicach polskich miast. Dwa odmienne alfabety służą do zapisu zaskakująco zbliżonych konstrukcji oraz słów i wyrażaniu pokrewnych koncepcji. Niepotrzebna znajomość cyrylicy, by uczestnicy poznali podstawowe zasady budowania zdań w języku ukraińskim, odkryli uroki eufonii (zwanej też czule i po rodzimemu „miłodźwięcznością”) albo dowiedzieli się, czy w Ukrainie wieżowce też „drapią chmury”. Próg wejścia na warsztaty: podstawowa znajomość pojęć gramatycznych w języku polskim (nazwy części mowy i części zdania wystarczą), otwarty umysł i ciekawość świata.
O tłumaczce: Joanna Krystyna Radosz (STL) — pisarka, tłumaczka, doktorka literaturoznawstwa, okazjonalnie dziennikarka. Wśród własnych tekstów ma na koncie między innymi zbiorek Czarna książka. Zostać mistrzem (2018), wielogatunkową powieść Szkoła wyprzedzania (2020), młodzieżowo-łyżwiarskie Jednym tchem (2021) i młodzieżową Dziewczynę w różowym (2023). W 2021 roku debiutowała też międzynarodowo, publikując liryczno-postapokaliptyczne opowiadanie A Distant Rumble of the World We Knew. Tłumaczy z angielskiego, rosyjskiego i ukraińskiego, książki i opowiadania m.in. Mikity Franko, Nadii Seniowskiej, Malindy Lo oraz Aidena Thomasa. Jako tłumaczka specjalizuje się w queerze, samorozwoju i zwłokach, niekoniecznie naraz.
Link do wydarzenia na Facebooku.
Krzysztof Cieślik o przekładach
Miejsce: Antykwariat Zakładka, ul. Inżynierska 1 lok. 53, Warszawa
godz. 20:00
O warsztatach: Słowo w dialogu, czyli dlaczego najprostsze zdania bywają najtrudniejsze. Nie ma pozornie prostszego pytania niż „How are you?”. Ono będzie punktem wyjścia do zabawy z żywym słowem. Na przykładzie kilku tekstów będzie można zobaczyć, dlaczego pozornie łatwe wymiany zdań nie poddają się obróbce Google Translatorem. Jak tłumaczyć i dlaczego nie tak, jak wydaje się, że jest napisane w oryginale? I dlaczego właśnie „wydaje się”? Nad tym zastanowimy się wspólnie podczas warsztatów. Będziemy korzystać z tekstów w języku angielskim, ale ich poziom będzie na tyle prosty, że do udziału nie jest konieczna jego znajomość. A jeśli zdarzą się teksty trudniejsze, to skorzystamy ze słowników albo prowadzący wytłumaczy najtrudniejsze zagwozdki:)
O tłumaczu: Krzysztof Cieślik (STL) – tłumacz, dawniej recenzent, a momentami krytyk literacki. Na stałe związany z „Plusem Minusem” i „Dwutygodnikiem”, przez dziewięć lat recenzował książki w „Polityce”. Doktorat poświęcił Norwidowi i antropologii ewolucjonistycznej. Przełożył m.in. „Oto jestem” Jonathana Safrana Foera, „Shuggie Bain” Douglasa Stuarta (Booker), „Przerzut” Phila Klaya (National Book Award), a także Hariego Kunzru, Charlesa Simica, Dona DeLillo, Harper Lee czy Claire Keegan.
Link do wydarzenia na Facebooku.
Małgorzata Słabicka-Turpeinen o przekładach
Miejsce: Księgarnia Hiszpańska, ul. Szajnochy 5, Wrocław
godz. 15:00
O warsztatach: W labiryntach przekładu literackiego
Jak tłumaczy się książki? Ile wykrzykników, znaków zapytania i emotek napotyka się w tej pracy? Dlaczego tłumacz musi nieraz bywać detektywem, dyplomatą, saperem lub aktorem? Czy rozwój sztucznej inteligencji to szansa czy zagrożenie? Na czym polega tłumacki fitness?
Na uczestników czeka też gra-quiz z praktycznymi przykładami, w których znajomość języka obcego nie będzie konieczna.
O tłumaczce: Małgorzata Słabicka-Turpeinen (STL) – autorka kilkudziesięciu przekładów literatury pięknej, naukowej i popularnej dla małych i dużych czytelników. Tłumaczy głównie z języka niemieckiego, w tym m. in. powieści noblisty Gerharta Hauptmanna („Atlantyda”, „Przygoda mojej młodości”), Cornelii Funke („Dwie małe czarownice”, „Anyżowa Warownia”), Jörga Berniga („Ziemia niczyja, bezpański czas”) oraz literaturę faktu. W 2007 roku przełożoną przez nią książkę „Obce miasto” Gregora Thuma wyróżniono nagrodą miesięcznika „Odra” oraz tytułem Ambasadora Wrocławia. Od lat współpracuje z podmiotami kulturalnymi, jak np. Fundacja OP ENHEIM czy Strefa Kultury, i angażuje się w projekty polsko-niemieckie, m.in. Berlin-Wrocław 2016, blog literacki Pisarza Miejskiego czy też warsztaty dla młodych tłumaczy. Doświadczenia translatorskie łączy z działalnością dydaktyczną i podróżami.
Link do wydarzenia na Facebooku.
Warsztaty odbywają się w ramach kampanii promującej różnorodność językową i literacką Unii Europejskiej oraz państw stowarzyszonych, która trwa od 13 września 2023 do 13 października 2023 i jest realizowana w księgarniach kameralnych we współpracy z dystrybutorem książek Azymut.
Wydarzenie jest częścią programu Europejskiego Dnia Języków.
Pełny program Nocy Księgarń: tutaj.
Autorką materiałów graficznych promujących Noc Księgarń 2023 jest Magdalena Kwiatkowska. Źródło materiałów: nocksiegarn.pl