Maciej Piotrowski Członek zwyczajny Pokaż dane kontaktowe
Języki źródłowe
ukraińskiJęzyki docelowe
polskiSpecjalizacje
dziennik, wspomnienia, esej, historia, humanistyka, literatura popularna, literatura popularnonaukowa, literatura piękna, prozaBiogram
Tłumacz literatury ukraińskiej. Z wykształcenia historyk i ukrainoznawca, z pasji animator kultury. Kierownik programów kulturalnych w Kolegium Europy Wschodniej.
Współtwórca portalu Rozstaje.art, inicjator spotkań translatorskich Rozstaje. Pracował jako specjalista ds. merytorycznych przy projekcie wystawy stałej Muzeum Hołodomoru w Kijowie.
Artykuły nt. historii i kultury Ukrainy publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Nowej Europie Wschodniej” i onet.pl. Przekłady esejów, wierszy, opowiadań i reportaży [m.in. Andrija Bondara (1,2), Kateryny Kalytko, Jurija Andruchowycza (1,2), Dmytra Moskalca, Myrosława Łajuka (1, 2) i Artema Czecha (1, 2)] publikował w „Przekroju”, „Piśmie. Magazynie Opinii”, „Fabulariach”, „eleWatorze” oraz portalach Rozstaje.art, new.org.pl, wp.pl, onet.pl, novapolscha.pl.
Za przekład „Podróży uczonego doktora Leonarda…” Mike’a Johannsena zdobył nominację do Nagrody Literackiej Gdynia 2024.
Stypendysta Ministra Kultury w dziedzinie przekładu (2020, 2021), stypendysta m.st. Warszawy (2021).
Fot. Gosia Kawka-Piotrowska
W internecie
Wybrane przekłady
Podróż uczonego doktora Leonarda i jego przyszłej kochanki, przepięknej Alcesty, do Szwajcarii Słobodzkiej, Wydawnictwo KEW, 2023. Podróż uczonego doktora Leonarda… Mike’a Johannsena (1895-1937) jest brawurową księgą pejzażu, awangardową zabawą konwencjami i archetypami kulturowymi: od Don Kichota po kinematografię lat trzydziestych. W hymn ku czci ukraińskiej przyrody okolic Chersonia i Charkowa, autor wplótł dowcipną fabułę granicząca z purnonsensem. Nominacja w kategorii przekład z języka polskiego do Nagrody Literackiej Gdynia 2024. Tłumaczenie wierszy: Adam Pomorski
Redakcja: Magdalena Jankowska Projekt okładki: Jakub Kamiński Redaktor prowadzący: Laurynas Vaičiūnas Recenzje i omówienia:
– Dorota Szczurek: „Rozbuchana przyroda, przejmująca we władanie ludzkie umysły, pikarejskie klimaty wymieszane z burleską i ogromna miłość do tej Ukrainy, którą już się utraciło… Boskie!”
– Tomasz Fiałkowski, O dwóch powieściach ukraińskiego „rozstrzelanego odrodzenia”
– Wojciech Stanisławski, Nowoczesne historie Ukrainy,
– Jarek Holden, Leśmian byłby zachwycony,
– To się czyta, audycja radiowa z 24.02.2024.
|
|
Wasyl Barka, Żółty książę, Wydawnictwo KEW, 2022. Z opisu wydawcy: Trudny wiek XX naznaczyły piętna totalitaryzmów, wojen, ludobójstw. O jednej z największych zbrodni – Hołodomorze (1932–1933) – przez dziesięciolecia nie wolno było wspominać w Związku Radzieckim. Ofiary pozostawały nieupamiętnione, kaci spokojnie dożywali swoich lat. Równolegle toczyła się walka o ujawnienie prawdy. Powieść Żółty książę odegrała w tym procesie znaczącą rolę. To jedno z pierwszych i do dziś nielicznych dzieł, które językiem literatury starają się opisać traumatyczne doświadczenie Ukraińców. Redakcja: Magdalena Jankowska
Przekład nominowany do nagrody Drahomán 2023 dla tłumaczy z języka ukraińskiego (długa lista) Recenzje i omówienia:
Wywiady:
|
|
Hryhorij Czubaj, Niech odejdą z niczym, tłum. Maciej Piotrowski, Miłosz Waligórski, Wydawnictwo KEW, 2023. Tom poezji ukraińskiego poety Hryhorija Czubaja, legendy lwowskiego podziemia artystycznego lat 60. i 70. XX wieku. Od 1969 roku jego utwory były objęte zakazem publikacji w ZSRR. Tragiczne wydarzenia pogromu generalnego 1972 roku doprowadziły do tego, że zarzucił poezję. Jego twórczość, przywracana do publicznej świadomości od lat 90., ukształtowała intelektualnie pokolenie ukraińskich artystów pierwszych lat niepodległości. Tomik ten stanowi pierwsze zagraniczne wydanie utworów Hryhorija Czubaja w formie książkowej. Wybór: Maciej Piotrowski; Redakcja: Miłosz Waligórski; Projekt okładki, ilustracje: Jakub Kamiński |
|
Andrij Bondar, Cerebro, Warstwy, 2002, tłum. Maciej Piotrowski i Walery Butewicz. Z opisu wydawcy: Zbiór Cerebro, nagrodzony tytułem Książki Roku BBC Ukraine 2018, to szesnaście opowiadań z pogranicza faktu i fikcji, realności i surrealistycznej fantasmagorii, to także opis codziennego doświadczania rzeczywistości, tej ukraińskiej i tej polskiej, podszyty klarowną refleksją filozoficzną. Narratorem jest alter ego autora, wschodnioeuropejski intelektualista, który podchodzi do świata z dystansem i łagodną ironią, a swoje historie wieńczy błyskotliwymi puentami. Te mrożkowskie z ducha opowiadania mają w sobie wiele dowcipu i komizmu, choć mówią o sprawach ważnych: życiu, śmierci, codzienności, dorosłości i kryzysie wieku średniego. Autor bacznie obserwuje swoje otoczenie, ze szczególną czułością podchodząc do naszych braci mniejszych, zwierząt.
Recenzje:
Fragmenty książki opublikowane w internecie: Szczególny gatunek ludzi, Cerebro, Menel, Delfiny i szynszyle, Profesor logistyki.
|
|
Jewhenia Kuzniecowa (tekst) Sofia Sulij (il.), Krótka historia barszczu ukraińskiego, Centrala 2024. Tę książkę można byłoby nazwać barszczową Odyseją, gdyby tylko Odyseusz podróżował wokół Kijowa, a odpowiedzi na egzystencjalne pytania szukał na bazarowych straganach z kapustą. |
|
Ogień Majdanu. Dziennik rewolucji 21 listopada 2013 – 22 lutego 2014, tłum. Maciej Kowalczyk, Maciej Piotrowski, Anna Richter, Taras Szumejko, Karta 2015. Z opisu wydawcy: Trzy miesiące, które odmieniły Ukrainę – opowiedziane dzień po dniu, głosem ludzi, w których dokonuje się ta przemiana. Zapisane na żywo doświadczenia pojedynczych osób – w formie nagrań, diariuszy, wspomnień czy wpisów internetowych – układają się w zbiorowy dziennik. Wielogłosowa, uniwersalna opowieść ukazuje fenomen ukraińskiego przełomu, zaczętego pokojowym wiecem w obronie proeuropejskiej orientacji kraju, a zakończonego zbrojnym powstaniem w Kijowie i obaleniem prezydenta-kryminalisty. To czas, kiedy Ukraińcy zaczynają mówić pełnym głosem o swym prawie do wolnego wyboru, o uczciwości, prawdzie, godności, a w końcu wychodzą na ulice w ich obronie – za każdą cenę. Powoływanie nowej Ukrainy zapisują oni sami, własnymi słowami – które nagle wtedy odzyskują znaczenie. Koncepcja, wstęp: Zbigniew Gluza |
|
Łeś Bełej, Plan naprawy Ukrainy, tłum. Aleksandra Brzuzy, Maciej Piotrowski, Ziemowit Szczerek, Wydawnictwo HA!ART, 2023. Z opisu wydawcy: Ukraińska rzeczywistość może zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych czytelników i bywalców wschodniej części kontynentu. Teksty Beleja stanowią próbę opisu tego wschodniosłowiańskiego tworu. „Plan naprawy Ukrainy” to żywe odzwierciedlenie owej rzeczywistości w duchu realizmu absurdalnego. Co więcej, nie chodzi tu o absurdalność rzeczywistości, ale właśnie o realizm absurdu. Książka jest przeznaczona dla tych, którzy wciąż rozróżniają te dwa pojęcia. Redakcja: Justyna Adamus, Maciej Nowacki Projekt okładki: Michalina Jurczyk, ilustracja na okładce: Ziemowit Szczerek
|
|
Liuba Ilnycka (scen.), Powiem Ci jutro, Teatr Współczesny w Szczecinie, 2023. Sztuka teatralna wystawiana w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Z opisu producenta: Przy wschodniej granicy Europy znaleziono ranne stworzenie, od którego stanu zależy bezpieczeństwo zachodniego świata. Próbuje się za wszelką cenę je uratować. Jednocześnie rozpoczyna się śledztwo, którego celem jest odkrycie, co doprowadziło do krytycznego stanu stwora. Wydarzenie to staje się punktem zwrotnym pomiędzy przeszłością, w której pokój wydawał się czymś normalnym i stabilnym a rzeczywistością, w której zagrożenie czai się tuż za oknem i nie da się go ignorować. Namacalność niebezpieczeństwa podważa nasze wartości, zmusza do nasłuchiwania dźwięków kryjących się za szybą i badania, czy słowa, których używaliśmy wczoraj, nadal mają to samo znaczenie. Reż. Nina Chyżna, Fot. ilustracyjne: Piotr Nykowski |
|
Wojna 2022, Centrum Mieroszewskiego, Nowa Polszcza, 2023. Antologia składająca się z dzienników, esejów i wierszy ponad 40 ukraińskich współczesnych pisarzy i pisarek. Opublikowane teksty powstawały w okopach, schronach bombowych, ośrodkach dla uchodźców, na przejściach granicznych, przy dźwiękach syren. Antologia przetłumaczona przez zespół czternastu tłumaczy i tłumaczek. W przekładzie Macieja Piotrowskiego opublikowano utwory Anatolija Dnistrowego, Petra Jacenki, Pawła Kazarina, Jurija Andruchowycza, Kseni Charczenko i Maksyma Bespałowa. |